تغییرات اقلیمی به تغییرات طولانی‌مدت در الگوهای آب‌وهوایی و درجه حرارت گفته می‌شود. علاوه بر تغییر دمای زمین که به شکل طبیعی رخ می‌دهد، فعالیت‌های مخرب انسانی مهمترین دلیل تغییرات اقلیمی به شمار می‌آید. توسعه صنعت و شهرنشینی موجب گسترش کانون‌های تولید کربن دی‌اکسید و سایر آلاینده‌ها می‌شود که نتیجه آن افزایش گازهای گلخانه‌ای و و در پی آن افزایش دمای زمین است. هجوم به سمت نابودی جنگل‌ها و فضای سبز نشان از تأثیر مستقیم انسان‌ها در تشدید گرما و تغییر اقلیم زمین دارد.
تغییرات اقلیمی چالشی برای تمام بشریت و نسل آینده است و علاوه بر تأثیرات جدی زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی، تهدیدی جدی علیه سلامت عمومی و صلح و امنیت انسانی است. گرمایش جهانی پیامدهایی مانند افزایش رخداد مخاطرات جوی-اقلیمی، وقوع بارشهای سنگین و غیرمترقبه از جمله بارشهای مونسون(علیرغم کاهش کلی میانگین بارش)، افزایش رخداد طوفان، کاهش امنیت غذایی، افزایش انواع بیماریهای انسان، دام و گیاه، کاهش تنوع زیستی و موجودات دریایی، کاهش چشمگیر پهنه‌های اقلیم مرطوب و افزایش اقلیم خشک، افزایش روند بیابان‌زایی، کاهش کیفیت شاخص زیست اقلیمی و کم رونق شدن گردشگری، افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در بخشهای کشاورزی، افزایش هزینه حوادث غیرمترقبه و همچنین افزایش مهاجرت از مناطق در معرض مخاطرات اقلیمی را به دنبال خواهد داشت.
ایران نیز از جمله کشورهایی است که تحت تاثیر زیاد تغییرات اقلیمی قرار دارد و نیازمند تلاش و انجام اقدامات سریع و همه جانبه برای کاهش تغییرات اقلیمی است. در این میان استانداردها می‌توانند نقش مهمی را ایفا کنند.
گسترش شهرهای هوشمند، شبکه‌های ارتباط شهری و فراشهری، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، تحقیق و ساخت تجهیزات سازگار با محیط‌زیست، گسترش صنایع سبز، ایجاد فرهنگ استفاده بهینه از منابع زمین فعالیت‌هایی هستند که می‌تواند در کاهش شدت تغییرات اقلیمی تأثیرگذار باشد. بنابراین تدوین و استفاده از استانداردهای ملی و بین المللی در ارتباط با موارد ذکر شده می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
از جمله این استانداردها، استانداردهایی است که با هدف کاهش تشکیل گازهای گلخانه‌ای تدوین شده‌اند. استاندارد ملی ایران شماره 20280 با عنوان "مدیریت گازهای گلخانه‌ای و فعالیت‌های مرتبط- چارچوب و اصول روش‌شناسی در مورد اقدامات تغییر اقلیمی" که با استفاده از استاندارد ISO 14080: 2018 تدوین شده است، نمونه‌ای از این استانداردهاست. این استاندارد، راهنمایی برای رویکردی استوار، قابل مقایسه و شفاف برای انتخاب، پیشنهاد، استفاده، تجدیدنظر و حفظ و نگهداری روش‌شناسی‌های (Methodologies) مرتبط با اقدامات اقلیمی را ارائه می‌دهد.
مجموعه استانداردهای ملی شماره 11265 (قسمت‌های 1، 2 و 3) که با استفاده از سری استانداردهای ISO14064 تدوین شده‌اند، نمونه‌ای دیگر از این استانداردها هستند. این استانداردها در زمینه مقدارسنجی، پایش، گزارش‌دهی و تصدیق میزان انتشار و حذف گازهای گلخانه‌ای می‌باشند و استفاده از آن‌ها، به یکپارچگی زیست محیطی مقدارسنجی گازهای گلخانه‌ای؛ افزایش اعتبار، ثبات و شفافیت مقدارسنجی، پایش، گزارش‌دهی، تایید و اعتبار سنجی گازهای گلخانه‌ای؛ توسعه و اجرای برنامه‌ها و راهبردهای مدیریت گازهای گلخانه‌ای و تسهیل ردیابی عملکرد و پیشرفت در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کمک می‌کند.
استاندارد ملی شماره 21874 با عنوان "گازهای گلخانه‌ای- ردپای کربن فعال محصولات-الزامات و راهنمایی‌هایی برای کمی‌سازی و ارتباط" که با استفاده از استاندارد14067 ISo تدوین شده است، نیز جزئیات، اصول، الزامات و راهنمایی‌هایی برای کمی‌سازی و ارتباط ردپای کربن (Carbon footprint) محصولات شامل کالا و خدمات بر پایه انتشار و حذف گازهای گلخانه‌ای در طول چرخه حیات محصول را ارائه می‌دهد.
در پایان باید گفت که استانداردها می‌توانند ابزار قدرتمندی برای مدیریت چالش‌های تغییرات اقلیمی باشند.
گردآورنده: زینب عبدویس زاده
کارشناس اداره کل استاندارد خوزستان